Một trong những nguyên nhân gây vô sinh cho nam giới chủ yếu là do thiểu năng tinh trùng, tức là tinh trùng yếu, giảm về số lượng và cả chất lượng. Đây là một chứng bệnh do nhiều nguyên nhân gây nên. Cần hiểu rõ về thiểu năng tinh trùng, để phòng tránh một cách hữu hiệu, nhằm giảm thiểu tỉ lệ hiếm muộn ở nam giới.
Đánh giá mẫu tinh dịch đồ bình thường
Theo tổ chức Y tế Thế giới, một mẫu xét nghiệm được tinh dịch đồ bình thường khi tinh dịch có thể tích từ 2 – 6ml, số lượng tinh trùng trong tinh dịch tối thiểu là 20 triệu/ml, hình dạng bình thường của tinh trùng phải trên 60%, tỉ lệ tinh trùng di động khoảng 1 giờ sau khi phóng tinh trung bình là 60%, nhưng tối thiểu không dưới 50%. Độ pH 7,2 – 8, màu sắc có màu vàng nhạt hoặc trắng đục.
Hiện nay theo đánh giá của tổ chức Y tế thế giới thì tiêu chuẩn bình thường về mật độ tinh trùng trong tinh dịch của chỉ cần >20 triệu/ml. So với năm 1999 thì con số này phải là > 60 triệu/ml, tiêu chuẩn hiện nay đã thấp hơn nhiều.
Các yếu tố ảnh hưởng đến tinh trùng
Một số yếu tố tác động gây nên những rối loạn nội tiết tố sinh sản dẫn đến thay đổi rất lớn về chất lượng và số lượng của tinh trùng. Tinh trùng được tạo thành và phát triển ở nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ của cơ thể từ 1 – 20 độ C. Chính vì vậy, trên cấu trúc cơ thể của nam giới bình thường, tinh hoàn nằm ở bùi được che chở bởi lớp da và 7 lớp cơ Dartos của bìu, có thể như một hệ thống điều hòa nhiệt độ tự động.
Tùy theo nhiệt độ của môi trường bên ngoài, các lớp cơ ở bùi sẽ tự động co giãn để điều chỉnh để tinh hoàn luôn luôn giữ được nhiệt độ thích hợp nhất thuận lợi cho việc sinh sản sinh tinh trùng. Một số bệnh lý như tinh hoàn trong ổ bụng, tinh hoàn không xuống bìu, tinh hoàn ẩn, dãn tĩnh mạch tinh sẽ làm tăng nhiệt độ vùng tinh hoàn ảnh hưởng đến việc sinh sản tinh trùng.
Uống rượu và hút thuốc lá nhiều sẽ ảnh hưởng đến quá trình sinh sản tinh trùng, đến cả số lượng, tính chất và tính di động của tinh trùng. Uống nhiều rượu có thể dẫn đến giảm số lượng tinh trùng, nhưng tác hại chính của việc uống nhiều rượu là làm tổn thương tới sự chế tiết testosterol, tăng quá trình phân hủy hormone và biến đổi ngược lại thành estrogen và làm giảm ham muốn tình dục.
Một số kháng sinh có thể làm lượng tinh trùng, sau khi ngưng sử dụng phải mất khoảng 70 ngày mới tạo ra thế hệ tinh trùng mới. Như thuốc: Cimetidin dùng điều trị loét dạ dày – tá tràng, Phenintoin điều trị động kinh, Colchicin điều trị gout, Nitrofurantoin điều trị viêm đường tiết niệu đều có thể ảnh hưởng đến số lượng tinh trùng, Salazopyrin điều trị viêm đại tràng. Các loại thuốc Cyclophosphamid (điều trị ung thư) khi dùng với liều cao và kéo dài có thể gây vô sinh vĩnh viễn.
Thuốc gây nghiện như ma túy, morphin có thể làm giảm hormone và là nguyên nhân gây tinh trùng yếu, gây rối loạn cương dương và vô sinh, vì thuốc có thể kích thích một loại hormone khác gọi là prolactin, dẫn đến tổn thương chức năng tạo tinh trùng.
Cách xác định thiểu năng tinh trùng
Thiểu năng tinh trùng là một trong những nguyên nhân chính gây vô sinh nam. Để xác định thiểu năng tinh trùng cần dựa vào mẫu xét nghiệm tinh dịch đồ để đánh giá bao gồm các bất thường về số lượng tinh trùng, độ di động và hình dạng tinh trùng. Bên cạnh đó cần hỏi kỹ về thói quen hút thuốc lá, uống rượu hay đang sử dụng thuốc, đồng thời kiểm tra bộ phận sinh dục về tinh hoàn của nam giới, phát hiện những trường hợp bất thường về tinh hoàn. Chỉ khẳng định khi thực hiện xét nghiệm nhiều lần và đều cho thấy là bất thường thì mới có giá trị kết luận.
Điều trị thiểu năng tinh trùng
Cần tìm hiểu nguyên nhân gây ra thiểu năng tinh trùng ở nam giới để có kế hoạch điều trị một cách có hiệu quả. Điều đó mới mang lại niềm vui cho các cặp vợ chồng hiếm muộn. Loại bỏ các yếu tố gây ra thiểu năng tinh trùng, điều trị tốt các nguyên nhân như tinh hoàn trong ổ bụng, tinh hoàn ẩn.
Hiện nay, có khá nhiều phương pháp và cách chữa hiếm muộn mang lại kết quả tốt đẹp. Tùy vào mức độ nguyên nhân gây ra hiếm muộn mà sử dụng các phương pháp điều trị thích hợp như thụ tinh trong ống nghiệm, bơm tinh trùng vào buồng tử cung ở thời điểm phóng noãn…
